۸ دی ۱۳۹۹
با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم، شرکت تحلیل داده‌های “استاسیس” (Stasis)، طی یک نظرسنجی تلفنی، نظر مردم را در مورد این انتخابات و محبوبیت شخصیت‌های سیاسی و رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور حسن روحانی، مورد سنجش قرار داده است.
مطابق نتایج این نظرسنجی که در آبان ماه سال ۱۳۹۹ انجام شده است، محمود احمدی‌نژاد، نامزد پیشتاز در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ است. حدود ۳۷ درصد ایرانی‌ها می‌گویند که اگر قرار باشد در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم شرکت کنند به احمدی‌نژاد رای می‌دهند. در میان کسانی که به این سئوال پاسخ مشخص داده‌اند، رای آقای احمدی‌نژاد برابر با ۶۹ درصد است.
آقای احمدی‌نژاد همچنین محبوب‌ترین شخصیت سیاسی در میان جمعی از فعالان سیاسی، شامل روسای قوا، روسای جمهور سابق، وزیر فعلی خارجه و برخی از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آینده است. حدود ۶۴ درصد از ایرانی‌ها می‌گویند که به احمدی‌نژاد به میزان بسیار زیاد یا تاحدی علاقه دارند. ابراهیم رئیسی (۵۱ درصد)، محمد خاتمی و محمدجواد ظریف (۴۵ درصد) و محمدباقر قالیباف (۴۱ درصد)، در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
مطابق نتایج این نظرسنجی، میزان رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور برابر با ۲۵ درصد است. حدود ۶۴ درصد هم از عملکرد رئیس‌جمهور ناراضی هستند.
انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰؛ احمدی‌نژاد پیشتاز است
پرسش‌شوندگان این نظرسنجی در برابر این سئوال قرار گرفتند که اگر بخواهند در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ بین پنج نفر از نامزدهای احتمالی انتخاب کنند (فارغ از اینکه قصد مشارکت دارند یا خیر)، گزینه آنها چه کسی خواهد بود. حدود ۳۷ درصد از پاسخ‌دهندگان محمود احمدی نژاد را انتخاب می‌کنند. بعد از آقای احمدی‌نژاد، آقایان قالیباف (۱۰ درصد)، جلیلی (۳ درصد) و علی لاریجانی و محمدرضا عارف (۲ درصد) در رده‌های بعدی قرار دارند. حدود ۱۷ درصد هیچ‌کدام از افراد ذکر شده را نام نمی‌برند و ۲۹ درصد هم در پاسخ به این سئوال می‌گویند که نظر خاصی ندارند.
اگر آرای این پنج نفر را صرفا در میان کسانی که نظر مشخصی ابراز داشتند مورد بررسی قرار دهیم، آنگاه می‌توان گفت که احمدی‌نژاد در شرایط حاضر با ۶۹ درصد، پیشتاز انتخابات ریاست‌جمهوری آینده است و قالیباف (۱۹ درصد)، جلیلی (۵ درصد)، علی لاریجانی (۴ درصد) و محمدرضا عارف (۳ درصد) در رده‌های بعدی قرار دارند.
آرای محمود احمدی‌نژاد در میان زنان بیشتر از مردان است (۷۲ به ۶۶ درصد).
احمدی‌نژاد همچنین در مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری، آرای بیشتری دارد (۷۹ به ۶۵ درصد).
با اینحال بیشترین تفاوتِ معنی‌دار در آرای احمدی‌نژاد، در مقایسه‌ی افراد با تحصیلات دانشگاهی، نسبت به افراد بدون تحصیلات دانشگاهی، مشهود است. در حالی که افراد بدون تحصیلات دانشگاهی به میزان ۷۶ درصد، احمدی‌نژاد را به عنوان گزینه اول خود انتخاب می‌کنند، افراد با تحصیلات دانشگاهی با حدود ۳۰ درصد کمتر و به میزان ۴۶ درصد به ایشان رای می‌دهند.
محبوبیت شخصیت‌های سیاسی
مطابق نتایج این نظرسنجی، آقای احمدی‌نژاد همچنین محبوب‌ترین شخصیت سیاسی در میان جمعی از فعالان سیاسی، شامل روسای قوا، روسای جمهور سابق، وزیر خارجه و برخی از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آینده است. حدود ۶۴ درصد از ایرانی‌ها می‌گویند که به احمدی‌نژاد علاقه دارند. در این میان، ۳۵ درصد عاقه بسیار زیاد و ۲۹ درصد هم تاحدی علاقه خودشان را به ایشان ابراز می‌دارند.
سئوال: من اسامی برخی افراد را ذکر می‌کنم و شما بگویید به هر کدامشان علاقه دارید یا نه؟ یعنی خیلی زیاد علاقه دارید، تاحدی علاقه دارید، چندان علاقه ندارید یا اصلا علاقه ندارید. اگر هم اسم برای شما آشنا نیست بگویید که نمی شناسید
بعد از آقای احمدی‌نژاد، ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه با ۵۱ درصد، در رده بعدی محبوب‌ترین شخصیت سیاسی ایران قرار دارد. احمدی‌نژاد و رئیسی تنها افرادی هستند که میزان محبوبیت آنها (مطلق و نسبی) بیشتر از ۵۰ درصد است. آقایان محمدجواد ظریف و سید محمد خاتمی (۴۵ درصد)، محمدباقر قالیباف (۴۱ درصد)، علی لاریجانی و حسن روحانی (۲۶ درصد) ، سعید جلیلی (۱۸ درصد) و محمدرضا عارف (۱۴ درصد) در رده‌های بعدی قرار دارند.
در سویِ دیگرِ طیفِ محبوبیت/نامحبوبیت شخصیت‌های سیاسی، حدود ۶۵ درصد از پاسخ‌دهندگان می‌گویند که به آقای روحانی اصلا یا چندان علاقه‌ای ندارند. بعد از آقای روحانی، نامحبوب‌ترین شخصیت سیاسی، آقای علی لاریجانی با ۵۴ درصد است. میزان عدم محبوبیت برای سایر شخصیت‌های سیاسی زیر ۵۰ درصد است و به ترتیب آقایان قالیباف (۳۸ درصد)، ظریف (۳۴ درصد)، خاتمی (۳۳ درصد)، عارف (۲۹ درصد)، احمدی‌نژاد (۲۸ درصد) و رئیسی و جلیلی هر کدام با ۲۵ درصد را شامل می‌شود.
اگر در پاسخ به این سئوال، صرفا خالص محبوبیت (میزان مجموع محبوبیت منهای میزان مجموع عدم محبوبیت) را مورد سنجش قرار دهیم، آنگاه می‌توانیم بگوییم که محمود احمدی‌نژاد با خالص محبوبیت به میزان ۳۶ درصد، رتبه اول را دارد. بعد از احمدی‌نژاد، ابراهیم رئیسی با ۲۶ درصد، خاتمی (۱۲ درصد)، ظریف (۱۱ درصد) و قالیباف (۳ درصد)، رتبه‌های بعدی را به خودشان اختصاص می‌دهند. در انتهای لیست و در میان کسانی که خالص محبوبیت آنها منفی است، روحانی با منفی ۳۹ درصد (۳۹- درصد)، لاریجانی (۲۸- درصد)، عارف (۱۵- درصد) و جلیلی (۷- درصد) قرار دارند.
نکته قابل توجه در نتایج این نظرسنجی، کاهش معنی‌دار محبوبیت آقایان روحانی، ظریف، خاتمی و علی لاریجانی و افزایش محبوبیت آقای محمود احمدی‌نژاد نسبت به گذشته است. در نظرسنجی که در فروردین ماه سال ۱۳۹۵، با مدیریت مشترکِ مدیر همین نظرسنجی در موسسه آی‌پز (آرش غفوری) انجام شده بود، آقایان ظریف، روحانی، خاتمی و علی لاریجانی به ترتیب ۷۶، ۷۵، ۶۵ و ۴۵ درصد محبوبیت داشتند که نسبت به این نظرسنجی به ترتیب ۳۱، ۴۹، ۲۰ و ۱۹ درصد کاهش را نشان می‌دهد. همچنین در نظرسنجی گفته‌شده، آقای احمدی‌نژاد محبوبیتی برابر با ۵۷ درصد داشت که با یک افزایش ۷ درصدی به ۶۴ درصد رسیده است.
در نظرسنجی فروردین ۱۳۹۵، میزان عدم محبوبیت آقای احمدی‌نژاد بیشتر از سایر افراد و برابر با ۳۹ درصد بود. در نظرسنجی سال ۱۳۹۹، این رقم با ۱۱ درصد کاهش به ۲۸ درصد رسیده است. اما آقایان ظریف، روحانی، خاتمی و علی لاریجانی که در سال ۱۳۹۵، به ترتیب عدم محبوبیتی برابر با ۷، ۲۱، ۲۲ و ۳۴ درصد داشتند با افزایشِ عدم محبوبیت مواجه شده‌اند و در این میان افزایش عدم محبوبیت آقای روحانی از دیگران بیشتر و برابر با ۴۴ درصد (از ۲۱ به ۶۵) است. عدم محبوبیت آقای ظریف از ۷ به ۳۴ (۲۷ درصد افزایش)، عدم محبوبیت آقای خاتمی از ۲۲ به ۳۳ (۱۱ درصد افزایش) و عدم محبوبیت آقای لاریجانی از ۳۴ به ۵۴ (۲۰ درصد افزایش) رسیده است.
رضایت از عملکرد رئیس‌جمهوری: ۲۵ درصد
نسبت کسانی که در آبان ماه سال ۱۳۹۹، عملکرد رئیس‌جمهوری، حسن روحانی، را به صورت کلی رضایت‌بخش می‌دانند ۲۵ درصد است. در این میان تنها ۶ درصد، رضایت کامل خود را از عملکرد رئیس‌جمهوری اعلام می‌کنند. ۱۹ درصد هم می‌گویند که از عملکرد ایشان تاحدی راضی هستند. میزان نارضایتی از عملکرد رئیس‌جمهور در آبان ماه سال ۱۳۹۹، برابر با ۶۴ درصد است (۴۸ درصد کاملا ناراضی و ۱۶ درصد تاحدی ناراضی).
رقم فعلی رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور با یک کاهش ۴۲ درصدی نسبت به اسفند سال ۱۳۹۴ مواجه است که توسط موسسه نظرسنجی آی‌پز (با مدیریت مشترک آرش غفوری، مدیر همین طرح نظرسنجی) انجام گرفته بود. در سال ۱۳۹۴، حدود ۶۷ درصد از پاسخ‌دهندگان رضایت خودشان را از عملکرد رئیس‌جمهور ابراز داشته بودند. میزان نارضایتی از عملکرد رئیس‌جمهور هم در همین فاصله زمانی، افزایش ۴۶ درصدی را نشان می‌دهد (از ۱۸ درصد نارضایتی در سال ۱۳۹۴ به ۶۴ درصد در سال ۱۳۹۹).
مطابق نتایج این نظرسنجی، میزان رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور در میان پاسخ‌دهندگان بر اساس دو متغیر محل اقامت و تحصیلات، دارای رابطه معنی‌دار آماری است.
به صورت کلی میزان رضایت از رئیس‌جمهور در میان افراد ساکن در مناطق روستایی بیشتر از افراد ساکن در مناطق شهری است.
در حالی که افراد بدون تحصیلات دانشگاهی ۲۷ درصد از عملکرد آقای روحانی راضی هستند، پاسخ‌دهندگان با تحصیلات دانشگاهی میزان رضایتی برابر با تنها ۱۹ درصد را ابراز می‌کنند.
نمره رئیس‌جمهوری: عدد ۷
از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی خواسته شده است تا مشخص کنند بین اعداد صفر تا بیست، به کارنامه آقای روحانی چه نمره‌ای می‌دهند. مطابق نتایج بدست آمده، نمره میانگین آقای روحانی برابر با عدد ۷ است.
نمره میانگین آقای روحانی در آخرین ارزیابی عددیِ عملکردِ رئیس‌جمهور که در بهمن سال ۱۳۹۴، توسط موسسه آی‌پز انجام گرفته بود عدد ۱۴.۹ را نشان می‌دهد.
در بین نمره‌هایی که توسط پاسخ‌دهندگان به رئیس‌جمهور داده شده است عدد صفر (۰)، بیشترین فراوانی را دارد. حدود ۲۷ درصد از پاسخ‌دهندگان به عملکرد آقای روحانی نمره صفر داده‌اند. عدد میانه در ارزیابی عددی عملکرد رئیس‌جمهور توسط پاسخ‌دهندگان نیز برابر با عدد شش (۶) است. نیمی از پاسخ‌دهندگان به رئیس‌جمهور نمره‌ای بیشتر از عدد ۶ و نیمی نیز، نمره‌ای کمتر از عدد ۶ داده‌اند.
تمایل به گروه‌های سیاسی
در این نظرسنجی از پاسخ‌دهندگان پرسیده شده است که نظرات کدام یک از دو گروه اصلی سیاسی در ایران (اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان) را بیشتر قبول دارند. مطابق نتایج بدست آمده هر یک از دو گروه اصلاح‌طلب و اصول‌‌گرا، مورد حمایتِ ۱۱ درصد از ایرانی‌ها هستند. در عین حال ۴۸ درصد هم می‌گویند که هیچ یک از این دو گروه را قبول ندارند و ۳۰ درصد هم در پاسخ به این سئوال نظر مشخصی ندارند.
میزان تمایل به اصلاح‌طلبان نسبت به آخرین مرتبه‌‌ای که چنین سئوالی مورد سنجش قرار گرفته بود یک کاهش حداقل ۱۴ درصدی را نشان می‌دهد. نتایج نظرسنجی موسسه آی‌پز در فروردی سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد که در آن سال، حداقل ۲۵ درصد به اصلاح‌طلبان (و ۵ درصد به اعتدال‌گرایان، شریک سیاسی اصلاح‌طلبان) تمایل نشان می‌دادند. تمایل به اصول‌گرایان در آن نظرسنجی برابر با ۱۳ درصد بود که یک کاهش ۲ درصدی را نشان می‌دهد.
مشارکت (و اثربخشی) انتخاباتی
حدود ۴۴ درصد از پاسخگویان در این نظرسنجی می‌گویند که در انتخابات آینده ریاست‌جمهوری مشارکت خواهند کرد. ارزیابی میزان مشارکت در انتخابات، در شرایط حاضر به راحتی امکان‌پذیر نیست. جدای از این موضوع که هنوز تقریبا هشت،نه ماه تا انتخابات ریاست‌جمهوری باقی مانده است، تحلیل سئوال مشابهی که در زمان‌های پیش از انتخابات صورت گرفته بیانگر آن است که میزان رقم واقعی مشارکت به صورت متوسط حداقل ۱۰ درصد کمتر از رقمی است که در نظرسنجی‌ها بدست می‌آید. به همین دلیل ارزیابی دقیق‌تر از رای‌دهندگان احتمالی، محتاج بررسی‌های بیشتر و از طریق پرسش‌های تکمیلی امکان‌پذیر خواهد بود که در این نظرسنجی مورد توجه نبوده است. ما قصد داریم با نزدیک شدن به زمان انتخابات، تحلیل دقیق‌تری از مشارکت در انتخابات بدست آوریم و نتایج آن را منتشر کنیم کنیم.
میزان تمایل به مشارکت در انتخابات به صورت معنی‌داری در میان افراد ساکن در مناطق شهری و روستایی با یکدیگر متفاوت است. درحالی که ۵۵ درصد افراد ساکن در مناطق روستایی از احتمال مشارکت خود در انتخابات ریاست‌جمهوری خبر می‌دهند، این رقم برای افراد ساکن در مناطق شهری حدود ۱۴ درصد کمتر و برابر با ۴۱ درصد است.
در این نظرسنجی همچنین از پاسخ‌دهندگان پرسیده شده است که تا چه حد فکر می‌کنند مشارکت در انتخابات، می‌تواند در حل مشکلاتی که جامعه با آنها مواجه است موثر باشد. حدود ۲۴ درصد می‌گویند که “کاملا موثر است” و به همین میزان هم می‌گویند که “اصلا موثر نیست”. در میانه طیف ۳۱ درصد، شرکت در انتخابات را “تاحدی موثر” می‌دانند و از نظرِ ۱۱ درصد هم “چندان موثر نیست”.
در پاسخ به این سئوال، ساکنان مناطق شهری و روستایی و همچنین افراد با تحصیلات دانشگاهی و بدون تحصیلات دانشگاهی به صورت معنی‌داری با یکدیگر متفاوت هستند.
میزان کسانی که در مناطق شهری سکونت دارند و می‌گویند که شرکت در انتخابات برای حل مشکلات کشور موثر نیست (اصلا یا چندان)، ۱۰ درصد بیشتر از کسانی است که در مناطق روستایی زندگی می‌کنند (۳۷ درصد به ۲۷ دصد). همچنین درصد افراد ساکن در مناطق شهری که معتقدند مشارکت در انتخابات در حل مشکلات کشور اصلا موثر نیست ۳ درصد بیشتر از کسانی است که اعتقاد دارند مشارکت در انتخابات می‌تواند در حل مشکلات کشور کاملا موثر باشد (۲۷ به ۲۴ درصد).
حدود ۴۱ درصد از افراد با تحصیلات دانشگاهی می‌گویند که شرکت در انتخابات در حل مشکلات کشور موثر نیست (اصلا یا چندان). این رقم برای افراد بدون تحصیلات دانشگاهی برابر با ۳۱ درصد است. همچنین کسانی که تحصیلات دانشگاهی دارند و اعتقاد دارند مشارکت در انتخابات “اصلا” در حل مشکلات کشور موثر نیست حدود ۵ درصد بیشتر از پاسخ‌دهندگانی است که تحصیلات دانشگاهی دارند و می‌گویند مشارکت در انتخابات در حل مشکلات کشور کاملا موثر است (۳۲ به ۲۶درصد).
توضیحات و روش اجرای نظرسنجی
برای مشاهده نتایجِ کاملِ نظرسنجی به این لینک بروید.
به ازای هر پرسش، می‌توانید نتایج را به صورت کلی و بر اساس چهار متغیرِ مستقل، شامل جنس، گروه سنی، محل اقامت و تحصیلات مشاهده کنید (نمودار میله‌ای یا Bar Chart). نمودارها به صورت تعاملی (Interactive) تهیه شده‌اند.
در عین حال برای بررسی پاسخ‌های افراد به صورت انفرادی می‌توانید در نمودار کروی (Bubble Chart)، روی دایره‌ها کلیک کنید. هر دایره بیانگر مشخصات یک نفر از پاسخ‌دهندگان است که در پاسخ به پرسش متناظر، هم‌رنگ نمودار میله‌ای نمایش داده می‌شود.
فایل خام داده‌های ما با یک فاصله زمانی شش‌ماهه از همین لینک قابل دسترس خواهد بود. همچنین شما می‌توانید پرسش‌نامه و متن پی‌دی‌اف همین گزارش را از طریق پی‌دیق را لینک بالا دانلود کنید.
روش اجرای نظرسنجی به صورت زیر است:
- این پیمایش به صورت تلفنی، طی روزهای اول تا هفتم آبان ۱۳۹۹ انجام شده است.
- پاسخگویان این نظرسنجی از میان کلیه ساکنان بالاتر از ۱۸ سال مناطق شهری و روستایی سراسر کشور که دارای تلفن بوده‌اند با نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده است.
- نمونه‌گیری به صورت مرحله‌ای طبقه‌بندی شده، منطبق با جمعیت هر استان تهیه شده است. دارندگان تلفن در سطح کل کشور واحد نمونه را تشکیل می‌دهند.
- حجم نمونه ۱۱۳۶ نفر است.
- یافته‌های این نظرسنجی را با اطمینان ۹۵ درصد و در فاصله‌ی اطمینان ۲.۸ تا ۳.۱، برای کمترین و بیشترین واریانس ممکن (با توجه به تعداد پاسخ‌دهندگان معتبر به هر سئوال)، می‌توان به کل افراد بالای ۱۸ سال ساکن ایران تعمیم داد.
- مصاحبه‌ها را پرسشگران آموزش‌دیده در طول ساعات فعال هر روز انجام داده‌اند.
- نمونه‌ها بر اساس جنس، سن و محل سکونت (منطقه شهری یا روستایی) و بر اساس داده‌های سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ و همچنین سالنامه آماری ۱۳۹۷، وزن‌دهی شده‌اند.
- میزان اعتماد و صداقت پاسخگویان از طرف پرسشگران با تجربه ارزیابی شده است. ۴۲ نفر از کسانی که میزان صداقت یا اعتماد آنان در یک طیف پنج قسمتی، “بسیار کم” ارزیابی شده بود (و یا در هر دو معیار صداقت و اعتماد، کم یا خیلی کم ارزیابی شده بودند) از نمونه کنار گذاشته شدند.
- این نظرسنجی به سفارش ایران‌وایر و توسط شرکت تحلیل داده‌های استاسیس (Stasis) انجام شده است. آرش غفوری مدیر این طرح نظرسنجی است.