۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰
ابراهیم رئیسی و محمود احمدی‌نژاد، به ترتیب با ۳۰ و ۲۹ درصد نامزدان پیشتاز در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ در میان رای‌دهندگان احتمالی هستند. میزان مشارکت برآورد شده هم حدود ۲۷ درصد است.
با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم، شرکت تحلیل داده‌های “استاسیس” (Stasis)، طی یک نظرسنجی تلفنی، نظر مردم را در مورد این انتخابات، میزان مشارکت، اقبال به کاندیداها و رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور حسن روحانی، مورد سنجش قرار داده است.
مطابق نتایج این نظرسنجی که طی روزهای ۱۲ تا ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ انجام شده است، میزان مشارکت فعلی در انتخابات ۲۷ درصد برآورد می‌شود. در میان رای‌دهندگان احتمالی، آقایان ابراهیم رئیسی و محمود احمدی‌نژاد، به ترتیب با ۳۰ و ۲۹ درصد نامزدان پیشتاز در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ هستند. بعد از آقایان رئیسی و احمدی‌نژاد، آقای قالیباف و آقای سعید محمد هرکدام با ۴ درصد و آقای ظریف با ۳ درصد در رده‌های بعدی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم در میان رای‌دهندگان احتمالی قرار دارند.
همچنین میزان رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور حسن روحانی (در میان کل جمعیت ایرانیان بالای ۱۸ سال) با یک کاهش ۷ درصدی نسبت به آبان ماه سال ۱۳۹۹، به ۱۸ درصد کاهش پیدا کرده است. میزان عدم رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور با ۱۶ درصد افزایش نسبت به آبان ماه سال گذشته به عدد ۸۰ درصد رسیده است (برای مشاهده نتایج این نظرسنجی و نمودارهای تعاملی آن بر اساس جنس، گروه سنی، محل سکونت و تحصیلات به این لینک بروید).
انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰؛ مشارکت ۲۷ درصد
برای ارزیابی میزان آرای قابل پیش‌بینی برای هر نامزدانتخاباتی، مهمترین متغیری که در نظرسنجی‌ها باید برآورد شود، تعیین درست تعداد رای‌دهندگان احتمالی است. برای این منظور در این نظرسنجی، پرسش‌شوندگان در معرض چهار سال مختلف قرار گرفته‌اند که هر یک به نوعی به میزان مشارکت آنها مرتبط است. در سئوال اول از آنها پرسیده شده است که آیا می‌دانند انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم در چه زمانی برگزار می‌شود؟ در سئوال بعدی از آنها خواسته شده است تا پاسخ دهند احتمال مشارکت آنها در انتخابات چقدر است (خیلی، تاحدی، چندان محتمل نیست و خیلی کم). از پاسخ‌دهندگان همچنین خواسته شده است احتمال مشارکت خود را بین عدد ۱ تا عدد ۵ ارزیابی کنند (یک به معنی احتمال خیلی کم و پنج به معنی احتمال خیلی زیاد) و در نهایت آنها در برابر این سئوال قرار گرفته‌اند که با توجه به شرایط موجود ناشی از بیماری کرونا، احتمال حضور آنها در صف‌های رای‌گیری در روز انتخابات کمتر می شود، بیشتر می‌شود یا چندان تاثیری ندارد. کسانی که گفته‌اند با احتمال خیلی زیاد در انتخابات شرکت می‌کنند و زمان برگزاری انتخابات را هم به صورت دقیق یا حدودی می‌دانند و همچنین در طیف پنج قسمتی مشارکت، عدد پنج به معنی احتمال خیلی زیاد، یا عدد چهار را انتخاب کرده‌اند، در تحلیل این نظرسنجی به عنوان رای‌دهنده احتمالی در نظر گرفته شده‌اند. با توجه به اینکه در میان این افراد، تنها ۱۴ درصد اعلام کرده‌اند که شرایط موجود کرونا باعث کاهش احتمال مشارکت آنها در انتخابات می‌شود، متغیر کرونا در ارزیابی مشارکت احتمالی در نظر گرفته نشده است.
مطابق این مدل، کسانی که در پاسخ به دو سئوال مرتبط با احتمال مشارکت، گزینه‌های هنوز تصمیم نگرفته‌ام یا بستگی به شرایط انتخابات دارد را انتخاب کرده‌اند، حدود ۱۸ درصد از پاسخ‌دهندگان را تشکیل می‌دهند که رای‌دهندگان مردد را شامل می‌شوند. حدود ۵۵ درصد هم افرادی هستند که احتمال مشارکت آنها در انتخابات خیلی کم است یا اصلا امکان‌پذیر نیست.
انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰؛ رئیسی و احمدی‌نژاد، بیشترین آرا را دارند
پرسش‌شوندگان این نظرسنجی در برابر این سئوال قرار گرفتند که اگر بخواهند در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ بین سیزده نفر از نامزدهای احتمالی انتخاب کنند، گزینه آنها چه کسی خواهد بود. حدود ۳۰ درصد از پاسخ‌دهندگان ابراهیم رئیسی و ۲۹ درصد هم محمود احمدی‌نژاد را انتخاب می‌کنند (رقم درست به ترتیب ۲۹.۶ و ۲۹.۴ درصد). بعد از آقایان رئیسی و احمدی‌نژاد، قالیباف و سعید محمد هرکدام با ۴ درصد (رقم درست، به ترتیب ۴.۲ و ۴.۱ درصد)، ظریف با ۳ درصد (۳.۲ درصد) و آذری جهرمی و جلیلی با ۲ و یک درصد (رقم درست، به ترتیب ۱.۵ و ۱.۴ درصد) در رده‌های بعدی قرار دارند. لاریجانی، رضایی، هاشمی، جهانگیری، عارف و تاج‌زاده با زیر یک درصد رای، رده‌های انتهایی لیست کاندیداها را در میان رای‌دهندگان احتمالی به خودشان اختصاص می‌دهند.
سئوال: از الان اسامی بعضی افراد در رسانه‌ها مطرح است که می‌خواهند کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری شوند. حالا فارغ از اینکه شما می‌خواهید در انتخابات رای بدهید یا نه، اگر قرار باشد بین این افرادی که اسم آنها را می‌خوانم انتخاب کنید، کدام یک را انتخاب می‌کنید؟ آقای احمدی‌نژاد، آقای آذری جهرمی، آقای تاج‌زاده، آقای جلیلی، آقای جهانگیری، آقای رضایی، آقای رئیسی، آقای ظریف، آقای عارف، آقای قالیباف، آقای علی لاریجانی، آقای محمد یا آقای محسن هاشمی
آمار ارائه شده در بالا، رای نامزدها در میان رای‌دهندگان احتمالی است. با اینحال اگر پتانسیل رای نامزدها را در میان افراد مردد بررسی کنیم، آقایان احمدی‌نژاد با ۳۶ درصد و رئیسی با ۱۲ درصد، رتبه‌های اول و دوم را دارند. در میان کسانی هم که رای نمی‌دهند بازهم احمدی‌نژاد با ۳۲ درصد بیشتر رای را به خودش اختصاص می‌دهد. رتبه دوم متعلق به رئیسی با ۱۲ درصد است.
آرای رئیسی و احمدی‌نژاد بر اساس محل سکونت در میان رای‌دهندگان احتمالی
نسبت رای آقایان احمدی‌نژاد و رئیسی در میان افراد ساکن در مناطق روستایی بیشتر از افراد ساکن در مناطق شهری است؛ هرچند نسبت این تفاوت برای آقای احمدی‌نژاد بیشتر از آقای رئیسی است. از میان کل رای‌دهندگان احتمالی، ۴۲ درصد ساکنان روستاها به آقای احمدی‌نژاد رای می‌دهند و در شهرها هم، ۲۴ درصد آقای احمدی‌نژاد را انتخاب می‌کنند. برای آقای رئیسی اما تفاوت این این دو رقم کمتر است. در حالی که ۳۲ درصد رای‌دهندگان احتمالی ساکن در مناطق روستایی به آقای رئیسی رای می‌دهند، رای این ایشان در مناطق شهری برابر با ۲۵ درصد رای‌دهندگان احتمالی است.
آرای رئیسی و احمدی‌نژاد بر اساس تحصیلات دانشگاهی در میان رای‌دهندگان احتمالی
نسبت رای آقایان احمدی‌نژاد و رئیسی به نسبت تحصیلات دانشگاهی مخالف یکدیگر است. درحالی که آرای آقای احمدی‌نژاد در میان رای‌دهندگان بدون تحصیلات دانشگاهی برابر با ۳۸ درصد است، تنها ۱۱ درصد افراد با تحصیلات دانشگاهی به ایشان رای می‌دهند. آرای رای‌دهندگان احتمالی در میان افراد با تحصیلات دانشگاهی برای آقای رئیسی برابر با ۴۰ درصد از رای‌دهندگان احتمالی است، تقریبا ۱۵ درصد بیشتر از افراد بدون تحصیلات دانشگاهی که ۲۵ درصد از آنها آقای رئیسی را انتخاب کرده‌اند.
گزینه دوم رای‌دهندگان احتمالی: احمدی‌نژادی‌ها به رئیسی رای می‌دهند
از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی پرسیده شده است اگر کاندیدای مورد نظر آنها، نامزد نشود یا توسط شورای نگهبان رد صلاحیت گردد، گزینه دوم آنها چه کسی خواهد بود.
سی و نه درصد (۳۹ درصد) از افرادی که گزینه اول آنها، آقای احمدی‌نژاد است به عنوان گزینه دوم آقای رئیسی را انتخاب می‌کنند و ۲۱ درصد هم به قالیباف رای می‌دهند. این رقم برای طرفداران آقای قالیباف که به عنوان گزینه دوم به آقای رئیسی رای می‌دهند حدود ۵۷ درصد است.
سئوال: اگر فرد مورد نظر شما نامزد نشوند یا شورای نگهبان صلاحیت ایشان را تایید نکند چطور؟ در اینصورت گزینه دوم شما چه کسی خواهد بود؟ آقای احمدی‌نژاد، آقای آذری جهرمی، آقای تاج‌زاده، آقای جلیلی، آقای جهانگیری، آقای رضایی، آقای رئیسی، آقای ظریف، آقای عارف، آقای قالیباف، آقای علی لاریجانی، آقای محمد یا آقای محسن هاشمی؟
رای منفی – جهانگیری و ظریف، اول و دوم
از پاسخ‌دهندگان همچنین خواسته شده است تا بگویند که به کدام یک از نامزدهای انتخاباتی تحت هیچ شرایطی رای نمی‌دهند. در میان رای‌دهندگان احتمالی و با توجه به کسانی که در پاسخ به این سئوال نظر مشخصی ابراز داشته اند (یعنی نام یکی از این سیزده نفر را بیان داشته‌اند)، آقای جهانگیری با ۲۹ درصد بیشترین رای منفی را دارد و رتبه دوم هم متعلق به آقای ظریف با ۱۸ درصد است. احمدی‌نژاد با ۱۵ درصد و لاریجانی با ۱۰ درصد رتبه‌های بعدی را به خودشان اختصاص می‌دهند. در میان نامزدهایی که میزان آشنایی مردم به آنها بیشتر از بقیه است، آقای رئیسی با ۲ درصد کمترین رای منفی را دارد. حدود ۶ درصد هم نام آقای قالیباف را بیان کردند.
سئوال: فارغ از اینکه شما می‌خواهید در انتخابات رای بدهید یا خیر، از این افرادی که اسم آنها را می‌خوانم، به کدام یک به هیچ وجه و تحت هیچ شرایطی رای نمی‌دهید؟ آقای احمدی‌نژاد، آقای آذری جهرمی، آقای تاج‌زاده، آقای جلیلی، آقای جهانگیری، آقای رضایی، آقای رئیسی، آقای ظریف، آقای عارف، آقای قالیباف، آقای علی لاریجانی، آقای محمد یا آقای محسن هاشمی؟
رقابت دو به دو – رئیسی: ۶۵ درصد، ظریف: ۱۱ درصد
از پاسخ‌دهندگان خواسته شده تا به این سئوال پاسخ دهند که اگر انتخابات بین دو نامزد، ابراهیم رئیسی و محمدجواد ظریف برگزار شود به کدام یک از این دو نفر رای می‌دهند. در میان رای‌دهندگان احتمالی، ۶۵ درصد آقای رئیسی و ۱۱ درصد آقای ظریف را انتخاب می‌کنند.
سئوال: فارغ از اینکه شما می‌خواهید در انتخابات رای بدهید یا نه، اگر قرار بود بین آقای ظریف و آقای رئیسی انتخاب کنید به کدام یک رای می‌دادید؟ آقای ظریف یا آقای رئیسی؟
رقابت دو به دو – قالیباف: ۴۹ درصد، ظریف: ۱۸ درصد
همچنین از پاسخ‌دهندگان خواسته شده تا به این سئوال پاسخ دهند که اگر انتخابات بین آقایان ظریف و قالیباف باشد به کدام یک رای می‌دهند. ۴۹ درصد از رای‌دهندگان احتمالی آقای قالیباف و ۱۸ درصد هم آقای ظریف را انتخاب می‌کنند.
سئوال: بین آقای ظریف و آقای قالیباف چطور؟ یعنی فارغ از اینکه شما می‌خواهید در انتخابات رای بدهید یا نه، اگر قرار بود بین آقای ظریف و آقای قالیباف انتخاب کنید به کدام یک رای می‌دادید؟ آقای ظریف یا آقای قالیباف؟
رقابت دو به دو – قالیباف: ۵۲ درصد، لاریجانی: ۹ درصد
برتری آقای قالیباف در میان رای‌دهندگان احتمالی در رقابت با آقای علی لاریجانی هم مشهود و بیشتر از رقابت با آقای ظریف است. ۵۲ درصد از رای‌دهندگان احتمالی می‌گویند که در رقابت دو نفره آقای قالیباف و علی لاریجانی به آقای قالیباف رای می‌دهند و ۹ درصد هم آقای لاریجانی را انتخاب می‌کنند.
سئوال: بین آقای قالیباف و آقای لاریجانی چطور؟ یعنی فارغ از اینکه شما می‌خواهید در انتخابات رای بدهید یا نه، اگر قرار بود بین آقای قالیباف و آقای لاریجانی انتخاب کنید به کدام یک رای می‌دادید؟ آقای قالیباف یا آقای لاریجانی؟
اصولگرایان بیشتر از اصلاح‌طلبان رای می‌دهند
مطابق نتایج این نظرسنجی، حدود ۱۵ درصد از ایرانی‌ها خود را طرفدار اصولگرایان می‌دانند و ۱۳ درصد هم می‌گویند که به اصلاح‌طلبان نزدیکند. در میان رای‌دهندگان احتمالی اما، مشارکت اصولگرایان، نزدیک به ۳ برابر اصلاح‌طلبان است. حدود ۲۴ درصد از رای‌دهندگان احتمالی خود را اصول‌گرا می‌دانند. این رقم برای اصلاح‌طلبان ۹ درصد است.
سئوال: بین گروه‌های سیاسی در ایران، دو گروه هستند که به یکی از آنها می‌گویند اصلاح‌طلب و به دیگری می‌گویند اصول‌گرا. شما بیشتر به کدام یک از این گروه‌ها نزدیک‌تر هستید؟ یعنی نظرات کدام یک را بیشتر قبول دارین؟ اصلاح‌طلب‌ها یا اصولگرایان؟ یا اینکه اصلا هیچ‌کدام را قبول ندارید و به گروه دیگری بیشتر نزدیک هستید؟
رضایت از عملکرد رئیس‌جمهوری: ۱۸ درصد
نسبت کسانی که در شهریور ماه سال ۱۴۰۰، عملکرد رئیس‌جمهوری، حسن روحانی، را به صورت کلی رضایت‌بخش می‌دانند ۱۸ درصد است که در مقایسه با شش ماه پیش در آبان ماه سال ۱۳۹۹ یک کاهش ۷ درصدی را نشان می‌دهد. میزان نارضایتی از عملکرد رئیس‌جمهور در همین فاصله زمانی هم با ۱۶ درصد افزایش از ۶۴ درصد در آبان ماه سال گذشته به ۸۰ درصد در شهریور ماه رسیده است. میزان نارضایتی از رئیس‌جمهور در آبان ماه سال ۱۳۹۹، برابر با ۶۴ درصد بود (۴۸ درصد کاملا ناراضی و ۱۶ درصد تاحدی ناراضی).
سئوال: الان تقریبا هفت سال و نیم است که آقای روحانی رئیس‌جمهور شده است. شما در این مدت از عملکرد آقای روحانی به طور کلی راضی هستید یا ناراضی؟
روند رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور طی سال‌های گذشته در نمودار زیر نمایش داده شده است. همانطور که مشخص است، رضایت از عمکرد رئیس‌جمهور حسن روحانی و همچنین نمره رئیس‌جمهور (بین صفر تا بیست) طی دو دوره اخیر کاهشی است.
توضیحات و روش اجرای نظرسنجی
برای مشاهده نتایجِ کاملِ نظرسنجی به لینک پلتفورم تعاملی ما بروید.
در این پلتفورم، به ازای هر پرسش، می‌توانید نتایج را به صورت کلی و بر اساس چهار متغیرِ مستقل، شامل جنس، گروه سنی، محل اقامت و تحصیلات مشاهده کنید (نمودار میله‌ای یا Bar Chart). نمودارها به صورت تعاملی (Interactive) تهیه شده‌اند.
در عین حال برای بررسی پاسخ‌های افراد به صورت انفرادی می‌توانید در نمودار کروی (Bubble Chart)، روی دایره‌ها کلیک کنید. هر دایره بیانگر مشخصات یک نفر از پاسخ‌دهندگان است که در پاسخ به پرسش متناظر، هم‌رنگ نمودار میله‌ای نمایش داده می‌شود.
فایل خام داده‌های ما با یک فاصله زمانی کوتاه – قبل از انجام انتخابات – از طریق پلتفورم قابل دسترس خواهد بود. همچنین شما می‌توانید پرسش‌نامه و متن پی‌دی‌اف همین گزارش را از طریق لینک بالا دانلود کنید.
این نظرسنجی قبل از ثبت‌نام نامزدها و اعلام نظر شورای نگهبان تهیه شده است. برخی از افرادی که در این نظرسنجی در مورد آنها، پرسش شده است، نامزد نشدند (از جمله آقایان قالیباف و ظریف) و برخی هم ممکن است توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شوند.
روش اجرای نظرسنجی به صورت زیر است:
- این پیمایش به صورت تلفنی، طی روزهای ۱۲ تا ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ انجام شده است.
- پاسخگویان این نظرسنجی از میان کلیه ساکنان بالاتر از ۱۸ سال مناطق شهری و روستایی سراسر کشور که دارای تلفن بوده‌اند با نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده است.
- نمونه‌گیری به صورت مرحله‌ای طبقه‌بندی شده، منطبق با جمعیت هر استان تهیه شده است. دارندگان تلفن در سطح کل کشور واحد نمونه را تشکیل می‌دهند.
- حجم نمونه ۱۸۹۱ نفر است.
- یافته‌های این نظرسنجی را با اطمینان ۹۵ درصد و در فاصله‌ی اطمینان ۲.۳ درصد، برای کمترین واریانس ممکن (با توجه به تعداد پاسخ‌دهندگان معتبر به هر سئوال)، می‌توان به کل افراد بالای ۱۸ سال ساکن ایران تعمیم داد.
- مصاحبه‌ها را پرسشگران آموزش‌دیده در طول ساعات فعال هر روز انجام داده‌اند.
- نمونه‌ها بر اساس جنس، سن و محل سکونت (منطقه شهری یا روستایی) و بر اساس داده‌های سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ و همچنین سالنامه آماری ۱۳۹۷، وزن‌دهی شده‌اند.
- میزان اعتماد و صداقت پاسخگویان از طرف پرسشگران با تجربه ارزیابی شده است. ۷۱ نفر از کسانی که میزان صداقت یا اعتماد آنان در یک طیف پنج قسمتی، “بسیار کم” ارزیابی شده بود (و یا در هر دو معیار صداقت و اعتماد، کم یا خیلی کم ارزیابی شده بودند) از نمونه کنار گذاشته شدند.
- این نظرسنجی به سفارش شبکه تلویزیونی ایران‌اینترنشنال و توسط شرکت تحلیل داده‌های استاسیس (Stasis) انجام شده است.