۸ آذر ۱۴۰۲
بیشترین ماده مخدر کشف‌شده در ایران در سال ۱۳۹۹، تریاک بوده است. در این سال بیشتر از ۹۰۰ هزار کیلوگرم تریاک در ایران توسط نیروی انتظامی کشف شده است و استان خراسان جنوبی بیشترین سرانه کشف این ماده مخدر را به خودش اختصاص می‌دهد.
انواع مواد مخدر و روان‌گردان کشف‌شده در ایران
نیروی انتظامی در سال ۱۳۹۹، تقریبا به میزان یک میلیون و ۴۰۰ هزار کیلوگرم ماده مخدر در کل کشور کشف کرده بود. از این میزان، تقریبا ۶۸ درصد، متعلق به تریاک است که کمی بیشتر از ۹۰۰ هزار کیلوگرم را به خودش اختصاص می‌دهد. بعد از تریاک، موارد مرتبط با مت‌آمفتامین (شیشه)، بیشترین موارد را شامل می‌شوند.
در سال ۱۳۹۹، بیشترین سرانه کشف مواد مخدر یا روان‌گردان متعلق به استان خراسان جنوبی است. در این استان به ازای هر هزار نفر، ۱۷۵ کیلوگرم انواع مواد مخدر یا روان‌گردان کشف شده است. استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و یزد در رده‌های بعدی قرار دارند.
مواد مخدر یا روان‌گردان کشف‌شده توسط نیروی انتظامی شامل مواردی چون تریاک، هروئین، مرفین، حشیش یا گراس، شیشه (مت‌آمفتامین) و سایر موارد است و در اکثر موارد هم، کشفیات مواد مخدر یا روان‌گردان در ایران مرتبط با استان‌های شرقی و جنوب شرقی کشور شامل خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، یزد، کرمان و هرمزگان می‌شود. به هر نسب که از جنوب به شمال و از شرق به غرب کشور می‌رویم، موارد کشف‌شده کاهش پیدا می‌کنند (به جز موارد استثنا مانند هروئین که استان آذربایجان غربی در آن رتبه سوم را دارد).
نقشه‌های زیر نسبت مواد مخدر افیونی (تریاک، هروئین و مرفین)، کانابیس (حشیش و گراس)، شیشه (مت‌آمفتامین) و همچنین کل مواد مخدر و روان‌گردان کشف‌شده در استان‌های مختلف ایران را در سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهند.
مقایسه تریاک و هروئین کشف‌شده در استان‌های ایران
بخش زیادی از تریاک کشف‌شده در ایران شامل موارد وارداتی از کشور افغانستان است که از ایران به عنوان مسیر ترانزیت تریاک به خاورمیانه و اروپا استفاده می‌کند. به همین دلیل عجیب نیست که موارد کشف‌شده در استان‌های شرقی ایران بیشتر از استان‌های غربی باشد. ضمن اینکه استفاده شخصی از تریاک در ایران هم از گذشته امری رایج بوده است.
از جمله مواد مخدر افیونی دیگر، ماده مخدر هروئین است که به لحاظ تاریخی نسبت به تریاک، در گذشته چندان در ایران رایج نبوده است. نمودار زیر، مقدار استفاده از این دو ماده مخدر افیونی را در ایران و در استان‌های مختلف کشور نشان می‌دهد. نمودارهای سبزرنگ بیانگر کشفیات مرتبط با تریاک و نمودارهای نارنجی‌رنگ کشفیات متعلق به هروئین است.
همانطور که در این نمودارها به خوبی مشخص است، استان‌های شرقی و جنوب شرقی شامل مواردی مانند خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان و یزد بیشترین موارد کشف‌شده تریاک را به خودشان اختصاص می‌دهند. با اینحال چنین روندی لزوما در مورد هروئین صادق نیست و این ماده مخدر در استان‌هایی مانند آذربایجان غربی، البرز، خراسان رضوی، اصفهان، گیلان یا قم بیشترین از انتظار (با توجه به نسبت پایین موارد مرتبط تریاک) کشف شده است.
نمودارهای استانی مرتبط با هروئین، برای درک بهتر میزان موارد کشف‌شده در آن، به صورت تصنعی و برای کل استان‌ها به یک نسبت بزرگ شده‌اند.
تفکیک انواع مواد مخدر و روان‌گردان کشف‌شده در استان‌های ایران
نمودار زیر انواع مختلف مواد مخدر و روان‌گردان کشف‌شده در ایران را در سال ۱۳۹۹ به نسبت جمعیت در استان‌های کشور نشان می‌دهد. در این نمودار با انتخاب هر شاخص، مقدار آن به کیلوگرم و به صورت نزولی برای استان‌های کشور نمایان می‌شود.
توضیحات
- عدد‌های مرتبط با شاخص‌های آماری در این مقاله از سالنامه آماری سال ۱۴۰۰ که توسط مرکز آمار ایران ارائه شده، استخراج شده است.
- فایل خام داده‌ها از طریق فایل گت‌هاب مرتبط با این مقاله قابل دسترس است.