۱۹ خرداد ۱۴۰۳
میزان نابرابری اقتصادی (عدم توازن درآمد و ثروت) بر اساس شاخص جینی در استان سیستان و بلوچستان، بیشتر از سایر استان‌های کشور است. کمترین میزان نابرابری هم به استان کرمان تعلق دارد.
نابرابری اقتصادی، در سیستان بیشتر از سایر استان‌ها
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در سال ۱۴۰۱، میزان نابرابری اقتصادی (عدم توازن درآمد و ثروت) بر اساس شاخص جینی در استان سیستان و بلوچستان، بیشتر از سایر استان‌های کشور است. استان‌های گلستان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. کمترین میزان نابرابری اقتصادی هم به استان‌های کرمان، یزد و قزوین تعلق دارد.
طبقه‌بندی استان‌ها بر اساس شاخص جینی و توسعه انسانی
برای مقایسه بهتر میزان نابرابری در استان‌های کشور، دو شاخص ضریب جینی و توسعه انسانی در نمودار زیر و در چهار طبقه، خوشه‌بندی شده‌اند. ضریب جینی یک شاخص اقتصادی است که میزان نابرابری را در اقتصاد توضیح می‌دهد. به هر میزان که عدد ضریب جینی کمتر باشد به این معنی است که نابرابری هم کمتر است. توسعه انسانی هم شاخص توسعه یافته‌گی است. به هر میزان که شاخص توسعه انسانی بیشتر باشد بیانگر توسعه‌یافتگی بیشتر است.
همانطور که نمودار نشان می‌دهد ضریب جینی در استان سیستان و بلوچستان از همه استان‌های دیگر، بیشتر (بدتر) و توسعه انسانی هم از سایر استان‌ها کمتر است (رنگ قرمز پررنگ).
در استان‌هایی مانند هرمزگان، اردبیل، و گلستان، ضریب جینی از متوسط کشور بیشتر است اما میزان آن به اندازه سیستان و بلوچستان نیست. در این استان‌ها توسعه انسانی هم کمتر از متوسط کشور است (رنگ نارنجی).
در استان‌هایی مانند خوزستان، فارس و گیلان، توسعه انسانی بیشتر از متوسط یا در محدوده فاصله اطمینان ۹۵ درصد قرار دارد. اما ضریب جینی در اکثر استان‌ها در این طبقه، کمتر از متوسط کشور است (به غیر از خوزستان و فارس).
در استان‌های مانند تهران، بوشهر یا اصفهان، توسعه انسانی بیشتر از متوسط کشور و در اکثر این استان‌ها ضریب جینی هم کمتر از متوسط کشور است (به غیر از تهران و مازندران).
ضریب جینی استانی در طول ۱۵ سال گذشته
نمودار زیر، شاخص جینی را در استان‌های ایران در طول پانزده سال گذشته از سال ۱۳۸۴ تا سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد. برای نمایش بهتر نمودار، از هر طبقه، یک استان انتخاب و ضریب جینی متناظر با آن ارائه شده است. همانطور که در نمودار مشخص است، ضریب جینی در استان سیستان و بلوچستان در این پانزده سال افزایش پیدا کرده یعنی نابرابری اقتصادی بیشتر شده است. این روند برای استان یزد کاهشی و برای استان‌های خوزستان و آذربایجان شرقی با وجود فراز و نشیب‌ها تقریبا ثابت مانده است.
شما می‌توانید با انتخاب هر استان، روند ضریب جینی را در استان، در این پانزده سال به صورت منفرد ببینید یا در مقایسه با سایر استان‌ها مقایسه کنید.
توضیحات
• عدد‌های مرتبط با شاخص‌های آماری در این مقاله از گزارش‌های اقتصادی که توسط مرکز آمار ایران ارائه شده، استخراج شده است.
• ضریب جینی یک شاخص پراکندگی در اقتصاد و بیانگر میزان نابرابری در توزیع درآمد یا ثروت است. اگر عدد این شاخص صفر باشد به این معنی است که هیچ نابرابری در توزیع درآمد یا ثروت وجود ندارد و از این منظر همه با هم برابر هستند. اگر عدد این شاخص یک باشد یعنی اقتصاد به صورت کامل نابرابر و به نفع یک گروه یا طبقه خاص و به ضرر سایر افراد و گروه‌ها است.
• عدد شاخص توسعه انسانی که در این مقاله مورد استناد قرار گرفته بر اساس داده‌هایی است که توسط موسسه گلوبال دیتا لب تهیه شده و ارقام آن از سال ۱۳۶۹ تا سال ۱۴۰۱، به تفکیک استان‌های ایران قابل دسترس است. برای اطمینان بیشتر، عدد شاخص توسعه انسانی در کل کشور (ایران) با رقمی که توسط بانک جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد راستایی‌آزمایی و درستی آن تایید شده است.
• فایل خام داده‌ها از طریق فایل گت‌هاب مرتبط با این مقاله قابل دسترس است.