۲ مهر ۱۴۰۲
استان‌های ایلام و لرستان بیشترین رشد تورم چهار ساله در ایران را در سال‌های ۹۵ تا ۹۹ داشته‌اند. در همین فاصله زمانی، کمترین تورم متعلق به استان‌های قم و اصفهان است.
تورم در استان‌های ایران
استان ایلام بیشترین رشد تورم چهار ساله در ایران را در سال‌های ۹۵ تا ۹۹ داشته است. تورم در ایلام در این دوره زمانی تقریبا ۲۸۷ درصد افزایش نشان داده است. رتبه‌های بعدی به ترتیب متعلق به استان‌های لرستان، چهارمحال و بختیاری، خراسان شمالی، خراسان جنوبی و کردستان است. متوسط تورم کشوری در این چهار سال برابر با ۲۵۲ درصد بوده است.
در همین فاصله زمانی، کمترین تورم متعلق به استان قم است (۲۳۳ درصد). استان‌های اصفهان، فارس، گیلان، سمنان و البرز در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
نمودار زیر افزایش تورم استانی را در دوره زمانی سال‌های ۹۵ تا ۹۹ بر اساس رقم متعلق به هر استان نشان می‌دهد.
طبقه‌بندی استان‌ها بر اساس شاخص توسعه انسانی و تورم
برای بررسی بهتر تورم استانی، شاخص توسعه انسانی که مبین توسعه‌یافتگی استان‌ها است با شاخص تورم چهار ساله مورد مقایسه قرار گرفته و بر این اساس استان‌های ایران به چهار طبقه تقسیم شده‌اند.
همانطور که نمودار پایین نشان می‌دهد در برخی استان‌ها، تورم چهار ساله استانی بیشتر از خط میانه تورم و همچنین شاخص توسعه انسانی در میان حد متوسط میانه (فاصله اطمینان ۹۵ درصد) قرار دارند. این استان‌ها در نمودار با رنگ سبز مشخص شده‌اند (از جمله ایلام، گلستان و چهارمحال و بختیاری).
در اکثر استان‌های ایران میزان افزایش یا کاهش تورم و همچنین رقم توسعه انسانی در حول و حوش حد متوسط خط میانه (فاصله اطمینان ۹۵ درصد) قرار دارد. یعنی این استان‌ها تقریبا همسان با کل کشور با تورم مواجه شده‌اند و در عین حال از منظر شاخص توسعه انسانی هم در حدود حد متوسط کشور قرار دارند (رنگ بنفش).
نگاه دقیق‌تر به این استان‌ها نشان می‌دهد که در سه استان تهران، بوشهر و خوزستان که میزان توسعه انسانی آنها بیشتر از میانه کشور است، تورم هم بیشتر از میانه کل کشور افزایش پیدا کرده است. به غیر از تهران که پایتخت به حساب می‌آید، دو استان دیگر یعنی بوشهر و خوزستان از جمله استان‌های مرزی هستند که به دلیل وجود بندرهای تجاری و منابع نفتی و گازی، استان‌های صنعتی محسوب می‌شوند.
اگر بوشهر را که رتبه توسعه انسانی آن برابر با شش است (یعنی از منظر توسعه انسانی، ششمین استان ایران به حساب می‌آید) با استان‌هایی که رتبه توسعه انسانی آنها از بوشهر یک یا دوره رتبه پایین‌تر است مقایسه کنیم (مثلا دو استان فارس و گیلان)، می‌بینیم که هم در فارس و هم در گیلان، با اینکه رتبه توسعه انسانی آنها از بوشهر کمتر است، با اینحال افزایش تورم در این استان‌ها در سال‌های ۹۵ تا ۹۹، از بوشهر کمتر بوده است. مقایسه بوشهر با استان‌های که رتبه توسعه انسانی آنها از بوشهر بهتر است مانند سمنان و اصفهان یا قم هم چنین نتیجه‌ای را نشان می‌دهد.
مقایسه استان خوزستان با استان‌های همسطح خود از منظر شاخص توسعه انسانی یعنی استان‌هایی که یک یا دو رتبه از این استان بالاتر یا پایین‌تر هستند هم نتیجه مشابهی را بیان می‌کند (استان‌های قم و مرکزی).
در این نمودار استان‌های خراسان شمال، خراسان جنوبی، کردستان و سیستان و بلوچستان، چهار استانی هستند که شاخص توسعه انسانی آنها از میانه کشور کمتر و میزان تورم آنها از میانه کشور بیشتر است.
توضیحات
- عدد‌های مرتبط با شاخص‌های آماری در این مقاله از سالنامه آماری سال ۱۴۰۰ که توسط مرکز آمار ایران ارائه شده، استخراج شده است.
- عدد شاخص توسعه انسانی که در این مقاله مورد استناد قرار گرفته بر اساس داده‌هایی است که توسط موسسه گلوبال دیتا لب تهیه شده و ارقام آن از سال ۱۳۶۹ تا سال ۱۴۰۰، به تفکیک استان‌های ایران (و در اکثر سال‌ها به تفکیک زن و مرد) قابل دسترس است.
- فایل خام داده‌ها از طریق فایل گت‌هاب مرتبط با این مقاله قابل دسترس است.