۱۰ دی ۱۳۹۹
سازمان صدا و سیما، بیشترین هزینه بودجه را در سال ۱۴۰۰ نسبت به نهادهایی که کار تبلیغاتی، عقیدتی یا رسانه‌ای انجام می‌دهند به خودش اختصاص می‌دهد. بودجه تحقیقات در کشور هفت دهم درصد از کل هزینه‌های کشور است و هزینه فصل بهداشت نسبت به سال قبل تقریبا سه برابر شده است. گزارش تفصیلی ما را در مورد وضعیت هزینه‌های بودجه ۱۴۰۰ در ادامه بخوانید، با این توضیح که موارد ذکر شده منطبق با لایحه بودجه‌ای است که دولت در اختیار مجلس قرار داده است. این ارقام پس از نهایی‌شدن توسط مجلس ممکن است تغییراتی داشته باشند.
طبقه‌بندی ردیف‌های تبلیغاتی و عقیدتی در بودجه ۱۴۰۰
سازمان صدا و سیما، بیشترین مقدار بودجه ارائه‌شده توسط دولت را در سال ۱۴۰۰ نسبت به نهادهایی که کار تبلیغاتی، عقیدتی یا رسانه‌ای انجام می‌دهند به خودش اختصاص می‌دهد. حدود ۲,۶۱۹ هزار میلیارد تومان برای سازمان صدا و سیما در نظر گرفته شده است که نسبت به هزینه مصوب امسال (سال ۱۳۹۹) ، ۲۷ درصد افزایش را نشان می‌دهد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز خدمات حوزه‌های علمیه و حق بیمه طلاب و روحانیون غیر شاغل در رتبه‌های بعدی قرار دارند و به ترتیب ۲۹، ۲۰ و ۶۴ درصد نسبت به هزینه مصوب سال ۹۹، افزایش داشته‌اند. تنها نهادهای تبلیغاتی و عقیدتی که نسبت به سال ۹۹، بودجه کمتری به آنها اختصاص داده شده است، سازمان عقیدتی-سیاسی ارتش جمهوری اسلامی و بنیاد فرهنگی شهید قاسم سلیمانی هستند.
در نمودارهای زیر بودجه این نهادها را که به صورت نزولی مرتبط شده‌اند به تفکیک مقدار بودجه و درصد افزایش یا کاهش نسبت به هزینه مصوب سال ۹۹، مشاهده می‌کنید (برای استفاده بهتر از فیلترهای مرتبط، نمودارها را ترجیحا از طریق دستکاه کامپویتر شخصی، دسک‌تاپ، یا تبلت ملاحظه کنید. به دلیل خاصیت تعاملی این نمودارها، ممکن است نتوانید آنها را از طریق دستگاه تلفن شخصی به خوبی تحلیل کنید).
بودجه ۱۴۰۰، ادارات کل آموزش و پرورش رتبه اول را دارند
مطابق ردیف‌های در نظر گرفته‌شده برای دستگاه‌هایی که بودجه مشخص دارند، ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها، بیشترین مقدار بودجه را به خودشان اختصاص می‌دهند (۸۹ هزار هزار میلیارد تومان). صندوق بازنشستگی کشوری، سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح، ستاد مشترک سپاه، بنیاد شهید و نیروی انتظامی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در نمودارهای زیر دستگاه‌های مختلف بر اساس عنوان بودجه، نوع نهاد دولتی یا حکومتی (ارتش، سازمان برنامه، سپاه و …)، نوع سازمان (موسسه آموزشی، سازمان، نهاد و …)، طبقه (آموزش عالی، آموزش و پرورش، اقتصادی و …) و موضوع (آسیب‌های اجتماعی، آمار و آمایش، اداره عمومی و …) به صورت تعاملی تقسیم‌بندی شده‌اند. با انتخاب فیلتر در هر بخش می‌توانید رقم بودجه به میلیون ریال و درصد افزایش نسبت به رقم مصوب سال ۹۹ و رقم هزینه‌شده در سال ۹۸ را مشاهده کنید (نمودار میله‌ای و جدول).
بودجه دستگاه‌ها همچنین در طبقه‌های مختلف به صورت ترکیبی و از بزرگ به کوچک تقسیم شده اند. همینطور که در نمودار مشخص است، طبقه رفاه و خدمات اجتماعی بیشترین سهم بودجه را به خودش اختصاص داده است. آموزش عالی و امور دفاعی، امنیتی و اطلاعاتی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
برای مشاهده روش طبقه‌بندی ردیف‌های بودجه به توضیحات انتهای این مقاله مراجعه کنید.
بودجه مقایسه‌ای برخی دستگاه‌ها در سال ۱۴۰۰
برای بررسی مقایسه‌ای بودجه تخصیص داده شده به برخی از دستگاه‌ها (از جمله مرکز خدمات حوزه‌های علمیه، اورژانس تهران، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، فرهنگستان زبان و ادب پارسی، فرماندهی مرزبانی و …) نمودارهای تعاملی پایین تهیه شده‌اند. همانطور که در این نمودار مشخص است، درحالی که مرکز خدمات حوزه‌های علمیه با افزایش بیست درصدی نسبت به هزینه مصوب سال قبل، ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه به خودش اختصاص داده است، بودجه پلیس مبارزه با مواد مخدر و روان‌گردانها، ۵ هزار میلیارد تومان است که یک کاهش ۳۰۰ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد. بودجه فرماندهی مرزبانی هم با یک کاهش ۵۹۰۰ درصدی به ۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.
در نمودارهای پایین همچنین بودجه در نظر گرفته‌شده برای برخی نهادهای مرتبط با روحانیت از جمله شورای عالی حوزه‌های علمیه، جامعه المصطفی العالمیه (متعلق به آیت‌الله مکارم شیرازی) و موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (متعلق به آیت الله مصباح یزدی) در سال ۱۴۰۰، رقم مصوب سال ۹۹ و رقم هزینه‌شده در سال ۹۸ آورده شده‌اند. همانطور که مشخص است در تمام موارد، رقم بودجه ۱۴۰۰ بیشتر از سال‌های قبل است.
بودجه دستگاه‌ها در سال ۱۴۰۰ بر اساس فصول سازمان برنامه
سازمان برنامه در جدول شماره ۶ بودجه سالیانه، دستگاه‌ها را بر اساس نوع کار به ده بخش طبقه‌بندی می‌کند. هر بخش شامل فصول مختلف از جمله قانونگذاری، اداره امور عمومی، تحقیق و توسعه و … است. بر اساس این طبقه‌بندی فصل حمایتی در امور رفاه اجتماعی، بیشترین رقم بودجه را به خودش اختصاص می‌دهد. فصل آموزش و پرورش عمومی، فصل دفاع در امور دفاعی و امنیتی و فصل درمان در امور سلامت، رتبه‌های بعدی را دارا هستند.
در نمودار و جدول زیر با انتخاب هر فصل می‌توانید هزینه‌های مرتبط با آن فصل را در بودجه سال ۱۴۰۰ مشاهده کنید. همچنین با انتخاب نوع هزینه، یا تملک دارایی سرمایه‌ای، مقدار متناسب با فصل مورد نظر را در جدول ارائه‌شده بررسی نمایید.
برای بررسی هزینه‌های سال‌های ۹۵ تا ۹۸، هزینه مصوب سال ۹۹ و هزینه در نظر گرفته‌شده توسط دولت در سال ۱۴۰۰ هم نمودار سوم تهیه شده است که با انتخاب هر فصل، مقدار متناظر طی سال‌های ۹۵ تا ۱۴۰۰ ارائه می‌شوند. به عنوان مثال هزینه‌های فصل دفاع طی سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ بیشتر از دو برابر سال ۹۸ است. فصل دین و مذهب هم به صورت مدام طی سال‌های ۹۵ تا ۱۴۰۰، به غیر از سال ۹۶ روند افزایشی را نشان می‌دهد.. هزینه فصل بهداشت هم در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل تقریبا سه برابر شده است.
بودجه تحقیق و توسعه در سال ۱۴۰۰ – هفت دهم درصد از بودجه کل
مورد قابل توجه دیگر سهم ناچیز فصل تحقیق و توسعه نسبت به بودجه کل کشور (رقم هزینه) است. درحالی که هزینه بودجه کل کشور تقریبا ۶۶۳,۶۱۲ هزار میلیارد تومان است، بودجه در نظر گرفته‌شده برای امور تحقیق و توسعه ۴,۵۳۹ هزار میلیارد تومان است که ۰.۷% (هفت دهم درصد) از کل بودجه کشور را شامل می‌شود. در میان بودجه‌های تحقیق و توسعه، امور اقتصادی و سلامت رتبه‌های اول و دوم را دارا هستند. امور قضایی و رفاه اجتماعی هم در رده‌های آخر قرار دارند (برای استفاده بهتر از فیلترهای مرتبط، نمودارها را ترجیحا از طریق دستکاه کامپویتر شخصی، دسک‌تاپ، یا تبلت ملاحظه کنید. به دلیل خاصیت تعاملی این نمودارها، ممکن است نتوانید آنها را از طریق دستگاه تلفن شخصی به خوبی تحلیل کنید).
توضیحات
۱- اطلاعات استفاده‌شده در این مقاله از لایحه بودجه (ماده واحده و جداول کلان منابع و مصارف بودجه) گردآوری شده‌اند. برای دسترسی به اطلاعات دسته‌بندی شده و فایل اکسل پردازش‌شده توسط وب‌سایت 31 به صفحه گت‌هاب ما بروید.
۲- روش تقسیم‌بندی ردیف‌های بودجه به دو طریق انجام شده است.
در روش اول دستگاه‌ها بر اساس ۱- عنوان، ۲- نوع نهاد دولتی یا حاکمیتی، ۳- طبقه، ۴- نوع سازمان و ۵- موضوع توسط وب‌سایت 31 تقسیم‌بندی شده‌اند.
عنوان دستگاه بیانگر عنوان مشخص‌شده مطابق با ردیف یا شماره بودجه دستگاه مورد نظر است (جدول شماره هفت در ماده واحده لایحه بودجه).
نوع نهاد دولتی یا حاکمیتی، شامل سه، قوه، قوای مسلح (ستاد کل، ارتش، سپاه، نیروی انتظامی)، مجلس خبرگان، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت، شورای عالی امنیتی ملی و سایر دستگاه‌هایی است که به صورت مستقیم تحت نظر رهبری اداره می‌شوند.
تقسیم‌بندی طبقه‌ها شامل ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات، اقتصادی، آموزش عالی، آموزش و پرورش، انرژی، بهداشت و درمان، پژوهشی و آموزشی، تبلیغات مذهبی و عقیدتی، توریسم و میراث فرهنگی، حمایتی و کمک مالی یا یارانه‌ای، حمل و نقل، خدمات عمومی، دفاعی و امنیتی و اطلاعاتی، رسانه‌ای، رفاه و خدمات اجتماعی، روابط خارجی، سازندگی و نگهداری، صنعتی، تجاری یا بازرگانی، فرهنگی و هنری، قضایی، قوای حاکمیتی، کشاورزی، کمیته امداد، مذهبی و ورزشی است.
نوع سازمان، شامل پارک، پژوهشکده یا مرکز تحقیقاتی، پردیس یا موسسه آموزشی، دانشگاه یا دانشکده، دانشگاه یا دانشکده نظامی، سازمان، معاونت یا شورای عالی (شامل وزارتخانه‌ها)، ستاد، کمیته، بنیاد یا فرهنگستان، شورای نگهبان، خبرگان یا مجمع تشخیص، مجلس شورای اسلامی، نمایندگی ولی فقیه یا نیروهای مسلح است.
بسته به طبقه در نظر گرفته شده برای هر عنوان، ردیف‌های بودجه به موضوعات مختلف تقسیم‌بندی شده‌اند. به عنوان مثال طبقه دفاعی و امنیتی و اطلاعاتی شامل مواردی مانند اداره عمومی، آسیب‌های اجتماعی، جرایم یا مواد مخدر، آمار و آمایش، امنیت ارگان‌ها، امنیت ملی، بین‌الملل، دفاع، علوم پزشکی، بهداشت و درمان و گزینش است. برای مشاهده هر طبقه و بودجه در نظر گرفته‌شده برای موضوع متناسب با آن از نمودار زیر استفاده کنید.
روش دوم تقسیم‌بندی ردیف‌های بودجه بر اساس جدول شماره شش در گزارش لایحه بودجه است که طی آن ردیف‌های بودجه به ۱۰ بخش کلی تقسیم و هر بخش شامل فصول مختلف است. به عنوان مثال بخش اول، امور خدمات عمومی شامل فصول قانونگذاری، اداره امور عمومی، خدمات مالی و مالیاتی و تحقیق و توسعه است. برای مشاهده ریز بخش‌ها و فصول مختلف می‌توانید به جدول شماره شش بودجه مراجه کنید.